Zadania na wieczór kawalerski to wyzwanie i dawka śmiechu dla wszystkich uczestników! Niektóre z dostępnych kawalerski gier opierają się na serii zadań lub wyzwań do wykonania. Zadania są bardzo zróżnicowane – od zrób jaskółkę, po zrobienie sobie zdjęcia z pięcioma przypadkowo spotkanymi osobami.
Koniecznie zajrzyjcie też do naszego poprzedniego wpisu z PROPOZYCJAMI KREATYWNYCH, ŚWIĄTECZNYCH MINI PRAC dla dzieci oraz do do mojego wpisu: CO WŁOŻYĆ DO KALENDARZA ADWENTOWEGO – znajdziecie tam mnóstwo twórczych pomysłów, materiałów do druku oraz propozycje drobnych prezentów dla dzieci. Zadania do kalendarza adwentowego
Poznaj najciekawsze sposoby na zabawy integracyjne dla dorosłych. Nie potrzebujesz sprzętu, żeby się dobrze bawić! Czytaj teraz
Fast Money. Kapcie świąteczne przydadzą się na zimę i na święta. Większość kapci świątecznych dla dzieci i dorosłych jest bardzo ciepła i tania, a do tego ma piękne wzory. Wybrałyśmy najładniejsze kapcie świąteczne w renifery i bałwanki, a dla dzieci − kapcie w formie ciepłych skarpet z futerkiem. Kapcie świąteczne oczywiście nie są niezbędne do tego, by przeżyć święta w dobrej atmosferze. Ale chyba nikt nie wątpi, że kapcie w świąteczne wzory mogą stanowić ich sympatyczne (i ciepłe!) dopełnienie. Polecamy najładniejsze kapcie świąteczne: w renifery, choinki i Mikołaje. Większość kapci kosztuje grosze, a droższe modele z profilowaną podeszwą i bardziej uniwersalnym wzorem możesz nosić cały rok. Spis treści: Kapcie świąteczne na prezent Kapcie świąteczne dla niemowląt Kapcie świąteczne dla dzieci Kapcie świąteczne dorosłych Najładniejsze kapcie świąteczne: Kapcie świąteczne w renifery Kapcie świąteczne: skarpety antypoślizgowe Kapcie świąteczne: ciepłe z bałwankiem Kapcie świąteczne: baleriny Śmieszne kapcie świąteczne dla dorosłych Kapcie świąteczne filcowe Kapcie świąteczne na prezent Kapcie świąteczne można kupić dla najmłodszych dzieci i dla dorosłych. Śmieszne kapcie na święta znajdziesz nawet dla niemowląt, a dla młodszych dzieci fajnym pomysłem są ciepłe, grube skarpety w świąteczne wzory. Kapcie świąteczne to świetny pomysł na prezent! Główne zalety? Miły, symboliczny wydźwięk oraz niewielki koszt. Dziecięce kapcie świąteczne można kupić za mniej niż 20 zł, a kapcie dla dorosłych już za 15-25 zł. Kapcie świąteczne dla niemowląt Kapcie świąteczne dla niemowląt i małych dzieci to właściwie rozbudowane skarpety. Ponieważ maleństwo jeszcze nie chodzi, kapcie są miękkie albo mają jedynie symboliczną podeszwę. Pełnią funkcję ocieplaczy i sympatycznej, świątecznej dekoracji. Kapcie świąteczne dla dzieci Kapcie świąteczne dla dzieci najczęściej są bardzo miękkie albo tylko w niewielkim stopniu usztywnianie. Z tego względu z całą pewnością lepiej będzie, jeśli dziecko ponosi je tylko w okresie świątecznym, gdyż nie zapewniają odpowiedniego ustawienia stóp. Ma to szczególne znaczenie u dzieci z wadami stóp, np. płaskostopiem. A co z dziećmi, które notorycznie unikają zakładania kapci i biegają po domu w skarpetach? Dla nich można kupić świąteczne skarpety antypoślizgowe. Kapcie świąteczne dla dorosłych Największy wybór jest wśród damskich kapci świątecznych. Można znaleźć paputki podobne do balerin, ale ocieplane i z gustownym, świątecznym wzorem. Zmarzluchom warto polecić bardzo ciepłe kapcie świąteczne za kostkę z futerkiem w środku. Tego typu kapcie są naprawdę niedrogie. Większość jest bardzo miękka, z cieniutką podeszwą. Bardziej kosztowne są solidne kapcie świąteczne, np. z filcu wełnianego. Dużo lepiej wspierają stopę i mają grubszą podeszwę, która ochroni przed bolesnym przypadkowym nadepnięciem, np. na klocek, który dziecko zostawiło na środku pokoju. Wiadomo: zwłaszcza w święta może się to zdarzyć. Najładniejsze kapcie świąteczne Wybierz najładniejsze kapcie świąteczne dla dziecka i dla siebie. Możecie je nosić nie tylko w święta, ale przez całą jesień i zimę. A świąteczne kapcie, które bardziej przypominają grube skarpety, to idealne rozwiązanie na zimne wieczory, gdy trzeba szybko się rozgrzać. 1. Kapcie świąteczne w renifery Mięciutkie kapcie świąteczne w renifery w różnych kolorach: czerwonym, niebieskim, różowym. Pasują na stópkę o długości ok. 10 cm. Wierzch kapci wykonano z grubego pluszu, dostępne są też modele z nosem, oczami i rogami renifera. Większość kapci świątecznych dla dzieci ma od spodu antypoślizgową podeszwę. 2. Kapcie świąteczne: skarpety antypoślizgowe Takie kapcie świąteczne pasują na stopy w różnym rozmiarze. Wewnątrz często są wykończone ciepłym wełnianym futerkiem, a od spodu mają antypoślizgowe elementy. Skarpety świąteczne sięgają za kostkę i mają nieuciskający ściągacz. Idealne dla malucha, który nie lubi chodzić w kapciach. 3. Kapcie świąteczne dla niemowląt: ciepłe z bałwankiem Kapcie świąteczne dla dziecka w wieku 6-12 miesięcy. Wykonane z bawełny. Długość podeszwy to 12 cm, długość wkładki wewnętrznej – 11 cm. Paputki ze świątecznym wzorem nie zawierają szkodliwych substancji i spełniają najwyższe wymagania jakościowe, są więc bezpieczne dla dzieci i niemowląt. allegro 4. Kapcie świąteczne: baleriny Kapcie świąteczne w formie wygodnych balerinek są dostępne w wielu rozmiarach i wersjach kolorystycznych: czerwone, złote, zielone, szare. Wewnątrz mają zwykle ciepłe futerko, a od spodu podeszwę z poliestru z wypustkami. Polecamy kapcie świąteczne z eleganckim dodatkiem, np. lśniącą kokardką na przedniej części. 5. Śmieszne kapcie świąteczne dla dorosłych To mięciutkie kapcie świąteczne w różnych rozmiarach, niektóre sięgają za kostkę. Z wierzchu mogą mieć np. polarowe futerko i świąteczny, zabawny wzór, a od spodu antypoślizgową podeszwę. Takie kapcie świąteczne są bardzo miłe w dotyku, grube i ciepłe. 6. Kapcie świąteczne filcowe Szalenie wygodne kapcie świąteczne z profilowaną podeszwą, bez pięty. Wierzch wykonany z oddychającego filcu, w środku wyściółka ze 100% wełny. Podeszwa z wygodnym koturnem o grubości 2,5 cm. Kapcie dostępne w dwóch wzorach i kolorach: szarym i czarnym ze śnieżynkami. mat. prasowe Zobacz też: Filmy na Święta: 13 propozycji dla rodziców! Świąteczne filmy dla dzieci: nie tylko Kevin! Jak dobrze znasz słowa kolęd? QUIZ
Zabawy weselne – śmieszne i urocze gry dla młodej pary i gości Przyjęło się, że to rodzina i przyjaciele młodej pary przejmują pałeczkę podczas przygotowywania weselnych rozrywek. To oni najlepiej znają ich upodobania oraz poczucie humoru, dzięki czemu potrafią odgadnąć, jakie gry i konkursy najbardziej przypadną im do gustu. Coraz częściej zdarza się również, że organizacją części rozrywkowej, w tym np. zabawy na oczepiny, zajmują się świadkowie, DJ lub wodzirej. Tym razem ten zaszczyt przypadł tobie? Wobec tego do dzieła! Nasze wskazówki pomogą ci w mig wybrać zestaw gier, które spodobają się nawet najbardziej wymagającym uczestnikom przyjęcia Najlepsze gry weselne to te, które rozśmieszają zarówno gości, jak i młodą parę. Postaw na uniwersalne zabawy, a każdy znajdzie w nich coś dla siebie. Każdy, kto choć raz był na udanym weselu, wie, jak ważne jest, by gry nie przekraczały granicy dobrego smaku. Najlepiej, by w naturalny sposób zaznajamiały ze sobą przybyłych, a zarazem wywoływały salwy niewymuszonego, serdecznego śmiechu. Nie ma lepszego sposobu na zintegrowanie różnych grup gości niż powierzenie im wspólnego zadania do wykonania. W mig stopnieją pierwsze lody, a dobrej zabawie nie będzie końca! Wybierając gry na wesele, zawsze miej na względzie upodobania młodej pary. Wielu nowożeńców nie życzy sobie typowych, oklepanych gier, które często prowadzą do żenujących sytuacji. Zanim zaplanujesz niezręczny konkurs typu „zgadywanie panny młodej po kolanie“, zastanów się, czy aby na pewno spodoba się to głównej zainteresowanej. Jeśli nadal masz wątpliwości, postaw się w sytuacji młodej pary. Czy dana zabawa sprawiłaby radość tobie, na twoim własnym weselu? Jeśli nie, od razu wykreśl ją z listy. Zabawa na wesele 1 – Test na zgodność małżeńską Ta gra to absolutny hit wśród atrakcji weselnych. Sekret jej popularności jest prosty – nie wymaga żadnych większych przygotowań, a mimo to angażuje zarówno młodą parę, jak i wszystkich gości. Klasyczna wersja zabawy przebiega następująco: państwo młodzi siadają na środku parkietu, skierowani do siebie plecami. Każde z nich otrzymuje po dwa przedmioty, uosabiające świeżo upieczonego męża i żonę. Mogą dostać np. po butelce piwa i wałku do ciasta. By dodać zabawie nieco elegancji, możesz przygotować wcześniej ozdobne wskaźniki z napisami: „JA“ i „ONA“ dla pana młodego oraz „JA“ i „ON“ dla panny młodej. W najprostszym a zarazem najczęściej wybieranym wariancie gry nowożeńcy zamieniają się butem, dzięki czemu każde z nich ma do dyspozycji jeden ślubny pantofelek i jeden but do garnituru. W gruncie rzeczy do zabawy nadadzą się wszystkie przedmioty, które w jakiś sposób reprezentują dwie połówki młodej pary. Wszystko gotowe? Czas na pytania od publiczności! Na każde z nich młodzi odpowiadają niezależnie od siebie, unosząc odpowiedni przedmiot. W ten sposób ich zgodność małżeńska jest poddana próbie, a śmiechom i żartom nie ma końca. Większość pytań dotyczy dalszego pożycia małżeńskiego. A więc przykładowo: Kto będzie wyprowadzał psa na spacer? Kto będzie gotował niedzielne obiady? Kto zdecyduje, jaki kupicie samochód? U czyich rodziców spędzicie pierwszą Wigilię? Równie zabawna może okazać się mała sonda dotycząca przeszłości nowożeńców, np. „Kto pierwszy zaproponował randkę?“. Goście mogą tu puścić wodze fantazji, a im bardziej szczegółowe będą pytania, tym śmieszniejsze odpowiedzi! Opcji urozmaicenia testu na zgodność małżeńską jest co nie miara. Jeśli chcesz jeszcze bardziej zaangażować zebranych, zdecyduj się na interaktywną wersję zabawy – małżeńskie bingo. Rozdaj gościom wcześniej przygotowane karty do gry w bingo z 16 polami (w formie kratek 4x4). Gra przebiega w następujący sposób. Każdy z uczestników uzupełnia pola liczbami od 1 do 16 w dowolnej kolejności. Następnie młodzi odpowiadają na 16 zadanych przez publiczność pytań. Jeśli ich odpowiedź była zgodna, gracze zaznaczają odpowiednie okienko na karcie. Przykładowo, jeśli w pytaniu nr 5 nowożeńcy zgodnie unieśli pantofelek, goście mogą na swoich kartach zaznaczyć pole, w którym wpisali piątkę. Uczestnik, który jako pierwszy zakreśli linię składającą się z 4 pól pod rząd, wykrzykuje „Bingo!“ i otrzymuje nagrodę. Pamiętaj, by mieć pod ręką długopisy lub ołówki dla wszystkich gości. Zabawa na wesele 2 – Poszukiwanie skarbu Ta zabawa sprawia gościom wiele frajdy i pozwala im wykazać się kreatywnością. A co najważniejsze, w trakcie poszukiwania skarbów powstaną piękne i trwałe pamiątki. Te z kolei będą przez wiele kolejnych lat przywoływać weselne wspomnienia w całej ich krasie. W konkursie mogą brać udział pojedyncze osoby lub drużyny, składające się np. z rodzin, znajomych ze studiów itp. Każda z nich otrzymuje listę skarbów do odszukania. Szkopuł tkwi w tym, że nie są to zwyczajne przedmioty… a zdjęcia przedstawiające zadany temat! Gra toczy się przez kilka godzin, podczas których uczestnicy poszukują najlepszych kadrów i najzabawniejszych ujęć. Każdy z nich na własny sposób interpretuje listę zadań, przez co nadaje fotografiom niezwykle osobistego charakteru! Do przeprowadzenia zabawy wystarczą zwykłe telefony komórkowe. Możesz też zaskoczyć gości, wręczając im przygotowane wcześniej aparaty typu Polaroid. Przykładowa lista skarbów do odszukania: Najpiękniejszy moment wesela Zabawne selfie z sąsiadem przy stole Nietypowe ujęcie z pierwszego tańca Portret najbardziej uroczej pary Zdjęcia wszystkich druhen Zdjęcia z Polaroida mają tę zaletę, że możesz je od razu przypiąć na wcześniej przygotowanej tablicy korkowej. Uczestnicy konkursu będą do końca wieczoru podziwiać swoje dzieła, a także otrzymają jedną lub dwie fotografie na pamiątkę. Nieco tańsza i organizacyjnie prostsza wersja gry zakłada wykorzystanie aparatów w telefonach komórkowych gości. Nasza wskazówka: przygotuj wcześniej łatwo dostępny folder do zapisywania plików na dysku wirtualnym w chmurze i udostępnij go uczestnikom zabawy. Alternatywnie załóż adres email, na który goście mogą na bieżąco przesyłać swoje zdjęcia. Jeśli nowożeńcy lubią udzielać się w mediach społecznościowych, możesz poprosić gości, by udostępniali fotografie bezpośrednio na Facebooku, Instagramie itp. W tym przypadku świetnie sprawdzi się zindywidualizowany weselny hashtag, którym opatrzone zostaną wszystkie posty. Jeśli masz taką możliwość, zorganizuj rzutnik, by wyświetlić najpiękniejsze zdjęcia na ścianie, w formie analogowej „tablicy“. Tablica, znana też jako social wall, to strona wyświetlająca kolaż wszystkich zdjęć opatrzonych tym samym hashtagiem, zebranych z różnych platform społecznościowych. W sieci łatwo znajdziesz instrukcję, jak stworzyć social wall ze zdjęć opatrzonych tym samym hashtagiem. Istnieje wiele darmowych platform i aplikacji, które udostępniają tę funkcję. Zabawa na wesele 3 – Loteria z nagrodami Loteria fantowa to nie tylko jedna z najzabawniejszych gier weselnych, ale również sprytny sposób na zebranie przez młodą parę kilku groszy do skarbonki na poślubne wydatki. Do zabawy potrzebujesz dwóch zestawów losów z takimi samymi cyferkami. Losy z pierwszej puli trafiają w ręce gości. Mogą je oni kupić w prowizorycznej kolekturze za symboliczne kwoty, które wędrują do weselnej skarbonki. Kiedy wszystkie losy są już wyprzedane, rozpoczyna się kulminacyjny punkt zabawy – losowanie zwycięzców i rozdanie nagród. Osoba prowadząca zabawę wyczytuje nagrodę, a młodzi wyciągają los z drugiej puli, umieszczonej np. w ozdobnej szklanej misie. Na pierwszy rzut oka nagrody przyprawiają o zawrót głowy, jednak w rzeczywistości goście kupują kota w worku, a fanty okazują się nie tym, na co wyglądają. Poniżej podajemy kilka śmiesznych propozycji, możliwości jest jednak dużo więcej i zależą tylko od twojej kreatywności! Przykładowe fanty: kolacja przy świecach: zupka chińska i dwie świeczki podróż dla dwojga: bilety autobusowe oglądanie zamku: stary zamek błyskawiczny przenośna maszyna do pisania: ołówek i kartka papieru klucze do nowego wozu: żeton do wózka w supermarkecie sprzęt łowiecki: pułapka na myszy urządzenie do akupunktury: kaktus sztabka srebra: czekolada w sreberku odkurzacz bezprzewodowy: zmiotka i szufelka BMW: Bardzo Mała Wódka (50 ml) lampa stojąca: świeczka nowe rolki: dwie rolki papieru toaletowego ekspres do kawy: gazeta Super Express i kawa Przyjaciele z dzieciństwa, znajomi ze studiów, dalecy krewni, współpracownicy – wielu z gości weselnych nigdy wcześniej się nie widziało i na pierwszy rzut oka brak im wspólnych tematów. To nic! Taniec z Kopciuszkiem posłuży za idealny pretekst do przełamania pierwszych lodów. Dzięki niemu połączysz weselników w zaskakujące pary i dasz im szansę, by poznać nowe osoby. Wszystkie panie zdejmują po jednym bucie i układają je w stosik na środku parkietu. Panowie losowo wybierają po pantofelku i odszukują jego właścicielkę. W następnym tańcu goście mają okazję zapoznać się ze swoim partnerem lub partnerką. Ta gra wspaniale rozluźnia atmosferę oraz integruje towarzystwo, a co najważniejsze – nie wymaga żadnych większych przygotowań. Zabawa na wesele 5 – „Jak dobrze znacie swoich gości?” To kolejna gra z cyklu „mało przygotowań, mnóstwo dobrej zabawy”. Potrzeba do niej zaledwie kilku kartek papieru i markera. Posłużą one do wykonania planszy z cechami wspólnymi gości. Pamiętaj, że napisy muszą być czytelne i dobrze widoczne nawet z nieco większej odległości. Jeśli chcesz osiągnąć bardziej elegancki efekt, możesz przygotować karty z cechami dużo wcześniej na komputerze i wydrukować. Plansze nie mogą być zbyt małe, polecamy więc wykorzystać kartki w formacie A4 lub większym. Przed rozpoczęciem gry posadź nowożeńców naprzeciwko publiczności, tak by z łatwością mieli wszystkich na oku. Prowadzący grę staje następnie za ich plecami i podnosi wysoko planszę z wybraną cechą. Wszyscy goście, których dotyczy napis na karcie, wstają z krzeseł. Zadanie młodej pary polega na odgadnięciu, co łączy stojących weselników, a zarazem co znajduje się na planszy za ich plecami. Rzecz jasna napisy na kartach nie muszą ograniczać się do prostych cech wyglądu lub charakteru. Mogą być bardzo pomysłowe i nawiązywać np. do wspólnych doświadczeń i upodobań gości i młodej pary. Na planszach do gry mogą znaleźć się następujące napisy: szkolni znajomi panny młodej uczestnicy wieczoru kawalerskiego blondyni i blondynki fani serialu Gra o Tron osoby noszące soczewki kontaktowe osoby pochodzące z tego samego miasta co pan młody Zabawa na wesele 6 – Anonimowy list gończy Goście zerkają na siebie niepewnie i boją się zrobić pierwszy krok? Zrób go za nich! Anonimowe listy gończe w mgnieniu oka rozruszają towarzystwo. Dzięki nim uczestnicy przyjęcia utną sobie przyjemną pogawędkę nie tylko z sąsiadami ze stolika, ale również z innymi weselnikami. Już na początku imprezy rozdaj wszystkim gościom listy gończe do wypełnienia. Zaznacz przy tym, by pole z imieniem i nazwiskiem pozostawić puste! Następnie zbierz wszystkie kartki, wymieszaj i po jakimś czasie losowo rozdaj zebranym. W grze każdy z uczestników wciela się w detektywa, który na podstawie listu gończego musi odnaleźć właściwą osobę. Niektóre z podpunktów, np. kolor włosów, znacznie zawężają grono poszukiwanych. Przy innych musi już dojść do rozmowy i miniwywiadu. Dzięki temu goście mają mnóstwo okazji do rozmowy i dowiedzenia się czegoś o sobie nawzajem. Każdy, kto odnajdzie swojego poszukiwanego, otrzymuje w nagrodę mały, pamiątkowy prezent. List gończy może zawierać takie informacje, jak: kolor włosów zawód miejscowość rodzinna hobby wiek Zna pannę młodą od …. Zna pana młodego od …. Podsumowanie Gry i zabawy weselne są kluczem do swobodnej i przyjemnej atmosfery na weselu. Większość z konkursów da się świetnie dopasować do charakteru uroczystości i preferencji młodej pary. Dzięki kreatywnym zmianom państwo młodzi poczują się, jakby poszczególne zabawy wymyślono specjalnie dla nich. Podczas planowania gier koniecznie skonsultuj się ze świadkami, by upewnić się, że niespodzianka przypadnie nowożeńcom do gustu. Postaraj się, by stworzona przez ciebie lista propozycji zawierała coś dla każdego, w tym również zabawy dla dzieci. Na weselu nie może też zabraknąć konkursów tanecznych i zabawnego testu na zgodność małżeńską. Źródła zdjęć Paul Bradbury Ooriya Ron
Na pewno zaważyliście, że tematy przyrodnicze goszczą u nas często. Po prostu są nam bliskie. Dlatego nieustannie szukam ciekawych książek opowiadających o cudach natury. I tak oto natknęłam się na prawdziwą perełkę, którą dziś chciałabym Wam pokazać. Oto nasze Ćwiczenia z przyrody. Ćwiczenia z przyrody to w mojej ocenie nie zeszyt, a książka z dodatkiem ćwiczeń, pomimo że w miękkiej oprawie. Tematy w ćwiczeniach zostały bardzo różnorodnie zaplanowane. Od nauk rolniczych, poprzez rośliny, ssaki, gady, ryby, mięczaki, skorupiaki i pajęczaki, ptaki, owady, aż po grzyby. Całe mnóstwo wiedzy. Jak zaplanowane są ćwiczenia? Na lewej stronicy znajduje się opis zagadnienia oraz tablice edukacyjne wraz z pięknymi rycinami zwierząt i roślin. Tablice te są wyjątkowe ponieważ są reprodukcjami z XIX-wiecznych tablic przyrodniczych. Po prawej stronie natomiast, znajdziecie ćwiczenia do wykonania przez młodego czytelnika. Zadania są ciekawe, pięknie rozplanowane i wymagają zaangażowania. Są labirynty, cienie, prace ręczne oraz kuchenne do wykonania z osobą dorosłą, a takie zadania, które wymagają czasu jak suszenie roślin do wykonania kartki okolicznościowej. Ćwiczenia z przyrody niewątpliwie mają dużą wartość edukacyjną. Pogłębiają wiedzę dziecka, ale też dorosłego z zoologii, botaniki, fizyki, anatomii. Prezentują zagadnienia z zupełnie innej perspektywy. To prawdziwe spotkanie z nauką. Z ćwiczeń można się dowiedzieć, o tym że: „Indie są największym na świecie producentem i importerem roślin bobowatych”.„Szkielet kota składa się z 250 kości”.„Najczęściej spożywanymi owocami na świecie są jabłka i pomarańcze”.„Kakapo (w języku Maorysów -„nocna papuga”) to jedyny gatunek papugowanych niepotrafiący latać. Na końcu książki znajdziecie odpowiedzi do wszystkich zadań i zestaw naklejek, do wykorzystania w trakcie prac z ćwiczeniami. Ćwiczenia z przyrody są naprawdę wyjątkowe. Piękne. Obcowanie z nimi będą dużą odmianą dla dziecka. Zdjęcia, które oglądacie w tym wpisie prezentują drugą część tych niezwykłych ćwiczeń. Pierwszej niestety nie mamy, ale wszystko przed nami. Jeśli wasze dzieci pasjonują się przyrodą, chcecie w nich rozwijać wrażliwość i pogłębiać wiedzę na jej temat, to Ćwiczenia z przyrodą będą wam się podobać. Polecam Ćwiczenia z przyrody, Anne-Flore Durand, przetłumaczył Michał Goreń, wydawnictwo Wytwórnia, 47 stron, wiek według mnie 6+
śmieszne zadania do wykonania dla dorosłych